Hoe de darmontwikkeling bij pasgeboren biggen optimaal sturen

Het maagdarmkanaal van de jonge big is een zeer complexe omgeving. Niet alleen moet het ziekteverwekkers en toxines weren, maar ook de actieve en passieve opname van nutriënten waarborgen. Doordat zeugen in de moderne varkenshouderij hoogproductief zijn en de toomgroottes toenemen, komt dit ingenieuze systeem onder zware druk te staan. Daarom zullen jonge dieren die optimaal colostrum krijgen toegediend in combinatie met speciaal ontwikkelde prestarters uit het Babi® gamma een snellere darmmaturatie en een vlotter speenproces doormaken.

De darmmaturatie bij biggen begint al in de prenatale periode. Kort na de geboorte (neonataal) versnelt het proces zich en ook na het spenen gaat het verder. Tijdens de dracht ondergaat het maagdarmkanaal verschillende morfologische en functionele veranderingen die teweeggebracht worden door hormonen, groeifactoren en luminale factoren of producten. De toename van het cortisolgehalte valt samen met de ontwikkeling van het maagzuur, de afscheiding van gastrine en enzymatische activiteiten. De inname van vruchtwater door de foetus moduleert ook de prenatale ontwikkeling van het maagdarmkanaal maar lijkt minder belangrijk te zijn (Sangild et al., 2000). In een vroeg stadium van de dracht beginnen zich in de dunne darm villi te ontwikkelen, gevolgd door de crypten in een later stadium. De epitheliale cellen in de dunne darm ontwikkelen zich onder andere als enterocyten waardoor de big aminozuren, suikers, ionen, vetten, … kan opnemen. In tegenstelling tot de relatief goed ontwikkelde dunne darm, komt de dikke darm meestal vanaf twee weken na de geboorte tot maturatie.

Anders dan bij de mens zijn de maternale en foetale circulatiesystemen gescheiden door epitheliale lagen (epitheliochoriale placenta). Dit bemoeilijkt de immuunoverdracht van maternale immunoglobuline G (IgG) via de placenta. Rapporten geven aan dat de transferroute (placenta of colostrum) geen invloed heeft op de kwaliteit van de IgG. Daarom is het belangrijk om zo veel mogelijk biest aan pasgeboren biggen te geven. De macromolecule IgG moet opgenomen zijn voordat de darmen zich sluiten (binnen 24 uur na de geboorte). Biest is ook een bron van onmisbare nutriënten en energie voor de biggen, die geboren worden met lage energiereserves. Ten slotte bevordert biest de darmmaturatie door zijn gehalte aan bioactieve stoffen zoals prebiotische galacto-oligosacchariden, lactoferrine, lysozymen, lactoperoxidase, epidermale groeifactor en insulineachtige groeifactoren.

Een vlot werpproces is essentieel voor een efficiënte colostrumproductie. Aangepaste, vezelrijke voeders aan het einde van de dracht en het begin van de lactatie heeft een laxerende werking en vermindert het risico op constipatie. Er is veel calcium nodig voor de productie van colostrum/melk en dit wordt voornamelijk uit het beendergestel gehaald. De nodige aandacht voor de elektrolytenbalans in het zeugenvoer zorgt ervoor dat het dier voldoende calcium mobiliseert. Uit onderzoek bleek ook dat zeugen waarvan de conditie achteruitgaat minder colostrum produceren (Quesnel, et al., 2015). Daarom wordt algemeen aangeraden om zeugen te voederen volgens hun nutritionele behoeften en conditie. Een andere mogelijkheid om de biestopname bij biggen te verhogen, is alternerend zogen.

Het nieuw ontwikkelde concept START+ richt zich op het stimuleren van de vroege darmmaturatie op basis van componenten die aanwezig zijn in het colostrum van de zeug en melk. Uitgebreid onderzoek in samenwerking met universiteiten en onderzoeksinstituten heeft aangetoond dat START+ de darmmorfologie verbetert en zorgt voor een gunstiger microbioom met meer lactobacillen (figuur 1). Niet alleen was er een verbetering van de villushoogte, ook de darmbarrièrefunctie nam toe (figuur 2). Dit voorkomt dat ziekteverwekkers en hun toxines zich verplaatsen en ontstekingen veroorzaken. Daarnaast werd een toename in de aanmaak van korteketenvetzuren vastgesteld, onder andere van boterzuur, de brandstof voor de enterocyten. Gezondere darmen en een stabielere commensale darmflora zijn belangrijk voor de algemene gezondheid en prestaties van de biggen.

Accurate zeugenvoeding gecombineerd met een goed management inzake werpen en vroege opname van vast voer met de juiste stimulerende bioactieve componenten bevordert de ontwikkeling van het maagdarmkanaal van de biggen. Het nieuw ontwikkelde START+ concept dat de darmmaturatie ondersteunt, heeft in de praktijk al mooie resultaten bewezen.